Kuantum Dolanıklığı nedir? Aynı anda hem var olmak hem yok olmak gibi bir durum mümkün nü? Kuantum Dolanıklığı kuantum mekaniğinin en çetin konularından biridir. EPR deneyi dolanıklığı kanıtlayan bir deneydir. Kuantum Dolanıklığı olasılıkların üst üste binmesi durumuna benzer. Kuantum belirsizlikleri gibidir.
Kuantum dolanıklığı aklımıza holografik evren kuramını getirdiği gibi evrenin dokusunda Planck uzunluğunda solucan deliklerinin olabileceği de mümkündür. Bütün bunlar yine bizi paralel evrenler kuramına götürecek. Yaptığımız seçimnlerin dışında yapamadığımız onlarca belki de binlerce seçmin de yaşandığı başka paralel evrenler var mıdır? Çoklu evrenler işte burada karşımıza çıkacak.
👉 Bunlara da bakmalısınız
- Evren Kaç Boyutlu
- Simülasyonda mı Yaşıyoruz?
- Evren Bir Hologram mı?
- Sicim Kuramı ve Evrenin Gizli Boyutları
- Süpersimetri ve Bilgi Paradoksu İçinde Gerçeklik
- Evrenin bir Gizemi Kuantum Dolanıklığı
- Paralel Evrenler Gerçek mi?
- M Kuramı ve Çoklu Evrenlere Geçiş
- Higgs Bozonu ya da Tanrı Parçacığı Nedir?
- Schrödinger’in Kedisi ve Çoklu Evrenlere Bölünen Olasılıklar
- Her Şey Hayal mi? Gerçeklik Nedir?
Kuantum Dolanıklığı Nedir?
Farklı yönlerdeki iki elektronun arasında gizli bir bağ, bir haberleşme var gibidir. Bir elektronun spini hangi doğrultuda ölçülürse diğer elektronun spini de bunun ters yönündedir. Bu elektronların arasında binlerce ışık yılı olsa bile fark etmez. Konumlarını birbirlerine göre düzenlerler. Diğer elektronun bunu nasıl bilir?
Holografik evren kuramına göre evren bir hologram yansıması ise zaten, parça bütünün bilgisini de içerir. Elektronların bir biri ile konuşuyor gibi gözüken bu durum kozmik bir hologram olan evrende bütünün bilgisinin en küçük parçada da olmasından ötürü ortaya çıktığını Michael Talbot Holografik evren kitabında uzun uzun anlatır. Parça bütünden ayrılamaz.
Sağduyuya uymayan bu durum kuantum mekaniğinin en ilginç konularındandır. Diğer parçayı bilgilendirmek için ışık hızından haha yüksek bir hızda erişmek gerekir ki bu da mümkün değildir.
Schrödinger’in Kedisi Kauntum Belirsizliği
Kuantum mekaniğindeki üst üste binmenin yani gözlemci etkisi olana kadar parçacığın her iki yönde aynı anda dönmesi gibi bir durumunda olması dolanıklığın benzeridir. Kuantum belirsizlikleri için Schrödinger’in Kedisi düşünce deneyi üst üste binme, aynı anda hem var olma hem de yok olma durumu ve gözlemcinin rolünü anlatır.
Kuantum Dolanıklığı Durumları Çoklu Olasılıklar
Kuantum durumunda iki ya da daha fazla durum aynı anda var olabilir. Özellikle bilim kurgu dizileri ve filmleri bu durumu çok iyi kullanır. Dark dizisi kuantum üst üste binme durumunu ve kuantum dolanıklığı felsefi olarak çok iyi kullanan dizilerden biridir. Aynı anda hem var olup hem de aynı anda ölmüş olmak gibi bir üst üste binme durumu vardır. Tıpkı biri sağa dönerken milyon ışık yılı uzaklıktaki elektronun da ters konumda dönmesi gibi…
Dolanıklığın da bir nevi üst üste binme durumu olduğu düşünülmüştür. Bir bitinden ışık yılları kadar uzakta olsa da parçacıklar tek bir sisteme aitti. Bir yerde yapılan ölçüm, başka bir yerdeki sonucu belirlemesi gibi kuantum dolanıklığa Einstein “uzaktan hayaletsel eylem” adını vermiştir.
EPR deneyi ( Einstein, Podolsky, Rosen) kuantum dolanıklığın gerçekten de var olduğunu laboratuvar ortamında kanıtlamıştır. Tekrar edecek olursak kuantum dolanıklığı bize Maldecena’nın ürettiği matematik formüllerine göre holografik evrende yaşadığımızı söyleyebilir.
Evrenin hacmindeki gerçekliğimiz aslında evrenin daha yüksek boyutlarından (evrenin sınır fizği ya da 5. boyut) kopan (açık uçlu sicimler) gerçekliğin hologram yanımaları olabilir. Hologramda ise parça bütünün bilgisini yansıtır. Başka bir seçenek de evrenin dokusundaki Planck uzunluğundaki solucan delikleri olabilir. Bilim her zaman doğruları söyler…
Kaynaklar:
- Kenneth W. Ford, 101 Soruda Kuantum
- John Gribbin, Erwin Schrödinger ve Kuantum Devrimi
- John Gribbin, Shchrödinger’in Yavru Kedileri
- Michael Talbot, Holografik Evren
