Nikolay Vasilyeviç Gogol’ün en çarpıcı kısa öykülerinden biri olan Neva Bulvarı, hem Rus edebiyatının en iyi örneklerinden biridir hem de Petersburg’un sosyal yaşamını gözler önüne seren unutulmaz bir metindir. Gogol bu öyküsünde yalnızca iki adamın aşk ve arzu dolu hikâyesini değil, aynı zamanda Neva Bulvarı’nın ışıltılı ama aldatıcı atmosferini de anlatır.
Aşk, hayal kırıklığı, sınıfsal farklılıklar ve bireysel çöküş gibi temalarla örülü Neva Bulvarı, klasik Rus öykücülüğünün zirve örneklerinden biri olarak mutlaka okunması gereken eserler arasında yer alır.
Neva Bulvarı Konusu ve Özeti
Gogol’ün “Neva Bulvarı” öyküsü, adını Petersburg’un en işlek, en göz alıcı ama bir o kadar da aldatıcı caddesinden alıyor. Aslında öyküde iki karakter var: Ressam Piskaryov ve Teğmen Pirogov. Ama asıl başrolde Neva Bulvarı’nın kendisi var. Gogol, bulvarı öylesine canlı anlatır ki sayfalar sanki yürüyen insanlarla doludur. Sabahın dinginliği, öğlenin telaşı, akşamın gizemli ışıltısı derken; sokakta yürüyen ayakkabıcıdan aristokrata kadar herkes gözümüzün önünde belirir.
Bu iki arkadaş da Neva Bulvarı’nın o büyülü atmosferine kapılmıştır. Ressam Piskaryov, bulvarda yürürken rastladığı gizemli bir kadının peşinden gider. Kadın bir eve girer, o da girer. Ama içerisi bir batakhane gibidir. Yine de ressam, kadının cazibesinden kopamaz. Kadına âşık olur, onunla görüşür, duygularını açar ama aldığı yanıt bir aşağılama olur. Aşkına karşılık göremeyen, ruhsal çöküş yaşayan ressam, trajik bir sona yürür.
Teğmen Pirogov ise bulvarda başka bir kadının peşine düşer. Kadın evlidir. Üstelik kocası kıskanç bir Alman’dır. Teğmen, kadına kur yapar ama sonunda yakayı ele verir ve bir güzel dövülür. Ama ressam gibi kendini kaptırmadığı için başına gelenleri hafif bir macera olarak atlatır.
Ana Teması ve Değerlendirme
“Neva Bulvarı” bir aşk öyküsü değildir. İki karakterin kadınların peşinden gitmesi sadece bir bahanedir. Asıl konu Neva Bulvarı’dır. Gogol, bir mekânı yalnızca arka plan olarak değil, adeta yaşayan bir karakter gibi kurgular. Bulvarın günün farklı saatlerinde aldığı hâller, kalabalığın türü, ışık oyunları… Tüm bunlar Petersburg’un toplumsal dokusunu resmeder.
Bulvar hem büyüleyici hem de sahtekârdır. Sabah vakitleri ne kadar romantikse, gece o kadar sinsi ve iç karartıcıdır. İnsanları içine çeker ama sonunda kendi gerçekliğini dayatır. Ressamın romantik hayalleri, Teğmen’in yüzeysel eğlencesi, bu cadde üzerinde paramparça olur. Gogol burada bireyin iç dünyasını da, toplumun iki yüzlülüğünü de gösterir. Bu yüzden öyküdeki en güçlü karakter, aslında sokakların ta kendisidir.
Benim gibi ilk olarak Ölü Canlar’ı okuyup Gogol’e başlayan okurlar için bu öyküler adeta bir geri dönüş gibidir. “Neva Bulvarı”, “Bir Delinin Hatıra Defteri”, “Palto”, “Burun” derken insan Petersburg’un sisli sokaklarında tekrar kaybolmak istiyor.
Kitap Bilgileri
- Öykü: Neva Bulvarı
- Yazar: Nikolay Vasilyeviç Gogol
- Orijinal Adı: Невский проспект
- İlk Yayınlanma Yılı: 1835
- Sayfa Sayısı: 79
- Okuma süresi: 2 saat
- Tür: Kısa öykü, psikolojik kurgu, Rus klasikleri
- Yayınevi: Koridor Yayınları (pek çok diğer baskı)
- Koleksiyon: Petersburg Öyküleri
Koleksiyondaki bütün Gogol öyküleri
- Burun – Kimliğin ve bürokrasinin hicvi.
- Palto – Yoksulluğun ve toplumsal dışlanmanın sembolü.
- Nevski (Neva) Bulvarı – Petersburg’un gündüzü ve gecesi arasındaki çelişkileri işler.
- Bir Delinin Hatıra Defteri – Zihinsel çöküş ve bireysel yabancılaşma üzerine.
- Portre – Sanatın ruhsal ve ahlaki boyutları üzerine alegorik bir anlatı.
- Araba/Fayton – Taşra yaşamı ve yüzeysellik hicvi.
